Μερικές σκέψεις με αφορμή το θέμα… (κάποια ίσως να έχουν ειπωθεί ξανά)
Ο άνθρωπος χειραγωγείται από την μικρή του ηλικία σύμφωνα με το που βρίσκεται, με ποιους συναναστρέφεται, ποιους βλέπει και μιμείται. Το ίδιο ισχύει και με την γλώσσα και τις λέξεις. Το ίδιο ισχύει και για την προτίμηση που έχουν μερικοί όσον αφορά το γράψιμο των Ιαπωνικών ονομάτων με λατινικούς χαρακτήρες (το οποίο το θεωρούν φυσικό).
Αν η πρώτη επαφή με τα ιαπωνικά κινούμενα σχέδια είναι στα αγγλικά πολύ πιθανόν (τρανό παράδειγμα εγώ και άλλοι τόσοι) είναι ο θεατής να προτιμάει τα ιαπωνικά ονόματα γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες. Αυτό όμως δεν έχει να κάνει με την χάρη στο άκουσμα όσο τη συνήθεια στο διάβασμα στην άλλη γλώσσα.
Οι λέξεις, εξ’ αρχής, δεν είναι γραμμένες με τρόπο ώστε να υποκαθιστούν την ομιλία. Αν γινόταν αυτό, τότε οι κουφοί θα μπορούσαν να μιλάνε διαβάζοντας. Η προφορά σε σχέση με την γραφή απέχει αρκετά. Πρώτα, λοιπόν, υπήρξε ο προφορικός λόγος και πριν κι από αυτόν υπήρξε η σκέψη και η «ομιλία του νοός». Ο γραπτός ήρθε ως ένα εργαλείο επικοινωνίας κι αναλόγως με τον τρόπο που έγινε η μετάβαση από τον προφορικό στον γραπτό (αλλά και η ίδια η δημιουργία του προφορικού), η οποία διαφέρει από φυλή σε φυλή λόγω εξωτερικών ερεθισμάτων, λόγω εξωτερικών παραγόντων – όπως θερμοκρασία, φυσικά στοιχεία και το πλήθος αυτών ανά τόπους – έχουμε τον σχηματισμό των διαφορετικών γλωσσών.
-Παράδειγμα, οι βόρειοι λαοί μιλάνε με πιο κλειστά χείλη και πιο «βαριά» απ’ ότι οι τροπικοί όπου μιλάνε πιο «κελαρυστά». Αυτό οφείλεται εν μέρει στις θερμοκρασίες που επικρατούν από τόπο σε τόπο και στην μεν πρώτη περίπτωση δεν αφήνει περιθώρια για μακροσκελή λόγο με πολλά ανοίγματα του στόματος, στην δε δεύτερη μάλλον εξυπηρετεί καλύτερα.
Η γλώσσα επίσης είναι ένα στοιχείο που είναι κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετεί στην περιγραφή και κατανόηση της φύσης. (κι εδώ επηρεάζει κατά πολύ ο φυσικός πλούτος της κάθε περιοχής και το περιβάλλον) ορατής και αόρατης. Συνεπώς, αναλόγως την δομή που προτίμησε ο εκάστοτε λαός έχουμε και διαφορετικούς τρόπους σύνταξης, διαφορετικές λέξεις και σχέσεις μεταξύ των λέξεων. Πχ, στα ελληνικά λέμε ζωή, ζώο, ζωντανός (σαφής συσχέτιση ανάμεσα τους) στα αγγλικά λέμε, life, animal, alive… (στις δύο από τις τρεις βλέπουμε συγγένεια, η τρίτη έχει άλλη ετυμηγορία), στα ιαπωνικά 人生, 動物 και 生存 (πάλι βλέπουμε κοινό ιδεόγραμμα στις 2 από τις 3 λέξεις).
Αυτός είναι κι ο λόγος που πολλές φορές δεν είναι δυνατή η μετάφραση λέξη προς λέξη από την μία γλώσσα στην άλλη. Οι σχέσεις μεταξύ των λέξεων και η προέλευσή τους δεν είναι η ίδια. Άρα ναι, μεταφράζονται όλες οι λέξεις σε όλες τις γλώσσες αλλά όχι λέξη προς λέξη εκτός κι αν δημιουργηθούν νέες λέξεις που όμως περιορίζονται από τα στοιχεία που ήδη ενέχουν αν είναι σύνθετες, αλλιώς μπορούμε να γράψουμε τους όρους με ελληνικά γράμματα προσπαθώντας να αποδώσουμε τον ήχο κατά το δυνατόν, γνωρίζοντας όμως ότι η γραμμένη λέξη είναι εργαλείο του προφορικού λόγου και δεν μπορεί να τον αναπαραγάγει από μόνη της.
Ένα άλλο παράδειγμα που δείχνει, ακριβώς, την ασυνέπεια μεταξύ γραπτού και προφορικού λόγου είναι τα αρχαία ελληνικά με τα μακρά και τα βραχέα που αν και γράφονται ίδια με τα νέα ελληνικά (αναφέρομαι σε λέξεις χωρίς πνεύματα, με μόνο τόνους) δεν προφέρονται το ίδιο. (γιγνώσκω = γιγνώωωσκωωω επειδή το ω είναι μακρό). Αν αφαιρέσουμε από την γραφή την «ακριβή και τέλεια» σχέση της με το σωστό άκουσμα (που προσωπικά δεν πιστεύω ότι υπάρχει) τότε αυτό που χρειάζεται να γράψουμε είναι κάτι που αν διαβαστεί σωστά να έχει τον απόηχο του ακούσματος και ακούγοντας μετά τον ήχο να συσχετιστεί με αυτόν και να θυμίζει νοητικά τον ήχο.
Και σ’ αυτό το σημείο, το θέμα της μετάφρασης όρων ή της αλλαγής του τρόπου γραφής των ιαπωνικών κινούμενων σχεδίων, ταινιών κτλ στηρίζεται. Αφού έχεις τον ήχο, ακόμη κι ο πιο δυσανάγνωστος τρόπος γραφής γίνεται κατανοητός. Αλλά το ότι έχεις εικόνα και ήχο μαζί με κείμενο σου βάζει περιορισμούς για το μήκος των προτάσεων και γεννάει την απορία που γέννησε κι αυτό το thread: γιατί να γράφονται τα ιαπωνικά στα ελληνικά…
Αφού η λέξη προς λέξη μετάφραση δεν υφίσταται, όταν κάποιος λέει μια λέξη δεν μπορείς να το μεταφράσεις σε χίλιες (ακόμη κι αν σημαίνει χίλιες). Κι αφού υπάρχει κι η εικόνα που βοηθάει πολλές φορές στην κατανόηση του νοήματος της λέξης (μπορεί όχι την ίδια στιγμή) πρέπει να διαλέξεις με τι θα είσαι συνεπής. Με την μετάφραση (ανεξαρτήτως μεγέθους προτάσεων) ή με το οπτικό-ηχητικό αποτέλεσμα;
Για τη μετάφραση των ονομάτων, εφόσον δεν υπάρχει σαφής σχέση και υποδήλωση ότι είναι το ίδιο όνομα σε άλλη γλώσσα δεν είναι καλό να γράφεται αλλιώς και γενικότερα δεν είθισται (και για άλλους λόγους).
Και ένα τελευταίο, η παραβίαση του αλφαβήτου της κάθε γλώσσας σημαίνει ταυτοχρόνως είτε δημιουργία μιας νέας – μπορεί και με το ίδιο όνομα, αλλά κάποιο επιθετικό χαρακτηρισμό, π.χ. νέα ελληνικά- (όπως και η παραβίαση ενός συνόλου μαθηματικών αριθμών) είτε την αδυναμία να μεταφραστεί καθοιονδήποτε τρόπο η λέξη (οπότε παραμένει στην πρωτότυπη μορφή) είτε ότι πρόκειται για επεξηγηματική γραφή (λεξικά, άρθρα επιστημονικά) όπου χρειάζεται και η πρωτότυπη γραφή για ταύτιση και αναγνώριση σε διεθνές επίπεδο από πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους. (Τα ονόματα που δεν μεταφράζονται αλλά γράφονται απλώς με άλλη γραφή δεν ανήκουν στα παραπάνω αφού εμπίπτουν στους κανόνες των ονομάτων της κάθε γλώσσας)
Αυτά, και ξέρω ότι σας κούρασα, αλλά τα γράφω σαν άτομο που τον απασχολεί ιδιαιτέρως το θέμα…
Χαίρετε και αγάλλεστε
Αυτή το μήνυμα έχει επεξεργαστεί από Babba: 20 Ιανουάριος 2009 - 22:44
