Είπα να αλλάξω κι εγώ το κλίμα και να το γυρίσω λίγο περισσότερο στις μικρές καθημερινές παραξενιές των Ιαπώνων. Όταν είδα το thread θυμήθηκα αμέσως ένα πολύ ενδιαφέρον site που είχα πετύχει όταν έψαχνα για σημειώσεις για ιαπωνικούλια που όλο και παλεύω. Άνηκε σ'ένα αμερικάνο δάσκαλο που είχε μετακομίσει μαζί με τη γυναίκα του μόνιμα στην Ιαπωνία. Πέρα λοιπόν από καταπληκτικές σημειώσεις γραμματικής, είχε κι ένα κομμάτι στην ιστοσελίδα του αφιερωμένο σε συμβουλές προς τις αμερικάνικες οικογένειες που φιλοξενούσαν γιαπωνεζάκια (ο τύπος διοργάνωνε προγράμματα ανταλλαγών μεταξύ σχολείων). Ορισμένες από τις παροτρύνσεις που μου έμειναν πιο έντονα ήταν:
- Να μην παραξενεύονται αν ιδίως τα αγόρια δεν γύρναγαν ποτέ να τους μιλήσουν, ή ήταν υπερβολικά ήσυχα, ή μονίμως σαν 'μουτρωμένα'. Στην Ιαπωνία καλλιεργείται γενικά το πρότυπο ότι τα αγόρια στην εφηβεία πρέπει μόνο να διαβάζουν για να κερδίσουν μια θέση σ'ένα καλό σχολείο έτσι ώστε αποφοιτώντας να προσληφθούν σε μια καλή εταιρεία. Επομένως, θεωρείται φυσικό ότι πρέπει
μόνο να διαβάζουν, και αφού
διαβάζουν τους συγχωρείται πλήρως κάθε κοινωνική παραξενιά. Έτσι το γνωστό στερεότυπο του απομονωμένου moody καλού μαθητή που βλέπουμε σε πολλά anime είναι στην πραγματικότητα πολύ συνηθισμένη περίπτωση εφήβου. Στα κορίτσια, λέει, συνήθως δεν στιβάζονται τόσες απαιτήσεις αφού πάντα υπάρχει η σκέψη ότι θα βρουν έναν καλό άντρα (βλέπετε περιγραφή προηγούμενης κατηγορίας) και γι'αυτό το λόγο είναι πιο ανοικτοί χαρακτήρες και πιο κοντά στα δικά μας πρότυπα.
- Να μην παρεξηγηθούν αν δεν λένε ποτέ ευχαριστώ. Η έννοια του ευχαριστώ είναι λίγο διαφορετική στην Ιαπωνία. Προτιμάνε γενικά να μην βάζουν τον άλλο σε κόπο, παρά να τον ευχαριστούν μετά. Επίσης, αν τους κάνει κάποιος ένα κοπλιμέντο, η πρώτη τους αντίδραση είναι να παρουσιάσουν την ιδιότητα για την οποία λαμβάνουν το κοπλιμέντο ως όχι και τόσο σημαντική, παρά να το δεχτούν και να πουν ευχαριστώ. Έτσι, μια συζήτηση με κάποιο νεαρό που δεν ξέρει τέλεια αγγλικά μπορεί άνετα να πάει κάπως έτσι:
"- Let me do that for you. You were busy today."
"- No, I will do it."
"- You sure work a lot though. Your parents must be proud of you."
"- It's nothing."
(προσπάθησα να φτιάξω ένα παράδειγμα παρόμοιο με αυτό που είχα διαβάσει, δεν το θυμάμαι και πολύ καλά)
Βλέπετε ότι μπορεί να εκληφθεί και ως λίγο απότομο, ε;
- Ξοδεύουν πολλά λεφτά σε ρούχα. Οι Ιάπωνες έχουν τη νοοτροπία ότι "τα ρούχα που φοράς τα βλέπουν όλοι (για να σε κρίνουν), το φαγητό που τρως μπορεί να το δουν αν ψωνίζετε μαζί, ενώ το σπίτι σου θα το δουν μόνο όσοι καλέσεις". Επομένως, το θεωρούν πολύ σοβαρό να ντύνεσαι καλά γιατί από τα ρούχα σου θα κρίνουν οι άλλοι τι άνθρωπος είσαι. Επίσης, ο τύπος συμβούλευε τους γονείς να μην παραξενευθούν αν δουν τα παιδιά που φιλοξενούν να αγοράζουν παπούτσια των 200$ και να τα πετάνε στα σκουπίδια πριν φύγουν γιατί δεν χωράνε στη βαλίτσα. Απ'ότι φαίνεται, ισχύει ιδιαίτερο καθεστώς και για τα παλιά πράγματα. Γενικά, είναι προσβολή να δίνεις παλιό ή μεταχειρισμένο πράγμα σε κάποιον (πχ τα ρούχα του μεγάλου αδερφού στον μικρότερο). Εξαίρεση αποτελούν μόνο τα οικεγενειακά κειμήλια κλπ.
- Να μην τρομάξουν αν την πρώτη μέρα ο/η νεαρός/ή καθίσει στο τραπέζι του φαγητού και αρχίζει να αραδιάζει βρισιές μαζί με τις κανονικές κουβέντες. Όσοι κάνουν ιαπωνικά θα σας πουν ότι πέρα από ελάχιστες εξαιρέσεις, τα ιαπωνικά δεν έχουν "κακιές λέξεις". Οι αγενείς εκφράσεις προκύπτουν στην ουσία από τη χρήση συγκεκριμένων γραμματικών και συντακτικών δομών. Επομένως, δεν μπορούν να κατανοήσουν τι πάει να πει βρισιά. Αν το συνδυάσεις αυτό με το γεγονός ότι δεν έχουν την έννοια της λογοκρισίας στις νεαρές ηλικίας κι έχουν μεγαλώσει με αμερικάνικες ταινίες του στυλ "είμαι μάγκας και τα σπάω όλα, κι αμολάω πέντε f*ck το δευτερόλεπτο", καταλαβαίνετε τι γίνεται. Τα γιαπωνεζάκια μετά πάνε χαρούμενα να δείξουν στην οικογένεια που τα φιλοξενεί το ωραίο και πλούσιο λεξιλόγιο που έχουν μαζέψει από την τηλεόραση, εφησυχασμένα ότι εφόσον χρησιμοποιούν τους σωστούς γραμματικούς και συντακτικούς τύπους μιλούν πολύ καθωσπρέπει.
- Να μην προτείνουν ποτέ στα παιδιά που φιλοξενούν να τους πλύνουν τα ρούχα τους. Ούτε καν να τα πάρουν να τα βάλουν στο πλυντήριο. Θα πεθάνουν από ντροπή και δεν πρόκειται να δεχτούν στον αιώνα τον άπαντα. (για τα δε εσώρουχα δεν γίνεται καν λόγος) Το πολύ-πολύ να δεχτούν να τους δείξουν πού είναι το πλυντήριο και να το χρησιμοποιήσουν κάποια στιγμή μόνοι τους και χωρίς να τους βλέπουν οι άλλοι. Έχουν λέει ταμπού και για τα άπλυτά τους.
- Οι μάναδες να μην προσβάλλονται αν τις θεωρούν ως τις de facto 'υπηρέτριες' του σπιτιού, και ιδίως αν το παιδί τους ζητά κατά τη διάρκεια του φαγητού να σηκωθούν και να φέρνουν διάφορα πράγματα που θα μπορούσε να πάρει μόνο του. Αυτός είναι λίγο πολύ ο ρόλος στη γυναίκας στην Ιαπωνία. Ειδικά στο φαγητό, η δική της δουλειά είναι να σερβίρει όλους τους υπόλοιπους και να τους φέρνει ό,τι χρειάζονται.
- Οι ιάπωνες (και μαζί και τα γιαπωνεζάκια) δεν έχουν καμία αίσθηση πρωτοβουλίας. Αυτό το είπαν και τ'άλλα παιδιά πιο πάνω, αλλά δεν ξέρω αν έχετε καταλάβει σε τι βαθμό φτάνει αυτό και πώς εκφράζεται στην καθημερινή ζωή. Φτιάχνουν επιτροπές και συμβούλια για τα πάντα, έτσι ώστε να μην έχει ποτέ ένα άτομο μόνο του την ευθύνη για κάτι. (υποθέτω θα αναγνωρίζετε το κλασσικό μαθητικό συμβούλιο κλπ από διάφορες σειρές) Έτσι, η βασική συμβουλή του τύπου αυτού προς τους γονείς είναι να μη ρωτάνε ποτέ τα παιδιά που φιλοξενούν "Τι θέλετε να κάνουμε σήμερα;" όταν κάνουν σχέδια για όλην την οικογένεια (πχ μια εκδρομή ή τι φαγητό να φτιάξουν για μεσημέρι). Για το παιδί αυτό είναι βάσανο. Όχι μόνο θα το φέρουν σε δύσκολη θέση, γιατί θα νιώσει ότι η ευθύνη για το αν θα περάσει καλά η οικογένεια θα είναι δική του, αλλά θα κάθεται και μέρες μετά και θα σκέφτεται και θα αναρωτάται αν έκανε τη σωστή πρόταση. Εμάς μας φαίνεται περίεργο, αλλά ο δάσκαλος αυτός επέμενε πολύ σε αυτό το σημείο. Συμβούλευε αντίθετα τους γονείς να σχεδιάζουν μόνοι τους κάποια πράγματα και μετά να ρωτάνε το παιδί απλά αν συμφωνεί ή όχι.
- Τέλος, το γνωστό με το φιλοδώρημα το ξέρετε όλοι πιστεύω, ε; Είναι μεγάλη προσβολή για οποιοδήποτε μαγαζί/κατάστημα κλπ αν πας να αφήσεις φιλοδώρημα. Το εκλαμβάνουν ότι το κάνεις από
οίκτο επειδή τους θεωρείς
φτωχούς. Τα λεφτά που πρέπει να πάρουν συμπεριλαμβάνονται στην κανονική τιμή και τελείωσε η υπόθεση.
Χμμ, ήταν κι άλλα που μου είχαν κάνει εντύπωση, αλλά δεν τα θυμάμαι όλα τώρα. Επειδή δεν βάζω και το χέρι μου στη φωτιά, ας μας πουν και τα παιδιά που ξέρουν πιο πολλά για την κουλτούρα τους για το αν ισχύουν τα παραπάνω.

:wis: