Δεν μ' αρέσει να τα επισημαίνω αυτά τα στοιχεία. Γιατί; Απλά κάποιος μπορεί να καταδικάσει ένα έργο για κάποιο τέτοιο στοιχείο χωρίς λόγο και αιτία. Τι θα αλλάξει αν τα επισημαίνω; Ότι θα δίνω σημασία σε ανούσια στοιχεία. Απλά δεν μ' ενδιαφέρουν. Και ακόμα δεν κατάλαβα γιατί είναι επικίνδυνο αυτό. Θα γίνω ρατσιστής; Θα κάνω τους άλλους ρατσιστές;
Για τον Τεντεν, νομίζω πως ο Ερζέ ο ίδιος το είχε πει, πως είχε εμπνευστεί τη φιγούρα αυτή από τον Ντεγκρέλ, που πριν αναρριχηθεί στην ηγεσία των ρεξιστών, ήταν δαιμόνιος δημοσιογράφος, ακολουθώντας βέβαια μια κατεύθυνση. Τα μυαλά πάντως σίγουρα αλλάζουν, και ήταν μια ταραγμένη εποχή.
Ναι αλλά μόλις ανέφερες όμως και το λόγο και την αιτία.

Όταν τα επισημαίνεις και τα περιλαμβάνεις στη γενικότερη κριτική που κάνεις, μαζί με τα υπόλοιπα καλά και κακά του έργου, απλά είσαι. Και όχι, ο ρατσισμός, κοινωνικός και μη, σε καμία εποχή δεν είναι ΑΝΟΥΣΙΟΣ. Και είναι επικίνδυνο να εθελοτυφλείς, ειδικά όταν είναι μια νοοτροπία που τείνει να κυριαρχήσει σε πολλούς τομείς. Και δεν καταλαβαίνεις γιατί είναι επικίνδυνο; Να αναγνωρίζεις άσχημα στοιχεία σε ένα έργο, και να κάνεις ότι δεν υπάρχουν γιατί "κάποιος" "κάπου" μπορεί να το καταδικάσει γιατί θεωρεί ότι η ισότητα είναι σημαντική, ασχέτως εποχής; Ξέρεις ότι κάτι είναι αλήθεια και λες οκ θα το κρύψω γιατί άμα το πω κάποιος άλλος θα το πάει στο άλλο άκρο; Πάλι μιλάς για ακραίες καταστάσεις. Και πάλι ημι-χαριτολογώντας πάμε στο εξτρίμ άκρο είναι ότι εγώ "υποθέτω" ότι κάποιος θα γίνει ρατσιστής αν δεν επισημάνεις εσύ αυτό; Γουάτ; Όχι. Το παλεύω, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι με χάνεις.
Δεν κινδυνεύει να χαθεί ο Στόκερ επειδή όταν θα μιλήσεις για το έργο του θα αναφέρεις ότι περιέχει και αυτά τα στοιχεία. (Που οκ υπάρχουν πολύ πιο σημαντικοί συγγραφείς που δεν κάνουν ρατσιστικές διακρίσεις θα έπρεπε να "σωθούν" και ποιός χέστηκε για τον Στόκερ.) Ο Στόκερ μια χαρά στέκεται. Οι νοοτροπίες όμως που υπάρχουν μέσα στα βιβλία του επιβιώνουν επίσης, και μια χαρά πόπιουλαρ θα παραμείνει ο Στόκερ ακόμα και αφού υποδειχθούν αυτές ως αρνητικό στοιχείο του έργου του.
Σόρι παίδες, εγώ για Τεντεν ξέρω μόνο από τα κόμικ που έχω διαβάσει, και σε μερικά σου σηκώνεται τόσο η τρίχα που επουδενί δεν μπορείς να τα απολαύσεις. Ασχέτως κοινωνικοπολιτικού πλαισίου εποχής, είναι απαίσια.
~Ουφ. Φαντάζομαι δεν είμαστε οφτόπικ, μιας και μιλάμε για θέματα που έχουν να κάνουν με λογοτεχνία γενικά, οπότε ελπίζω να μην υπάρχει πρόβλημα με αυτά τα ημι-σεντόνια.