ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΑΝΕ ΤΑ ANIME
1000-1799: Η πρώτη περίοδος της εξέλιξης των Anime. Ξεκινάνε σαν προχειροφτιαγμένες εικονογραφήσεις με αφαιρετικό, ερωτικό και κωμικό ύφος. Χρησιμοποιούνται σαν γελοιογραφίες ή σαν φθηνό πορνογραφικό υλικό. Ήταν δηλαδή κάτι σαν τις καλλικατζούρες που γεμίζουμε τα βιβλία μας όταν βαριόμαστε και σχεδιάζουμε ότι να ’ναι για να σκοτώσουμε ευχάριστα την ώρα μας. Ήταν επίσης κάτι σαν τα σημερινά πορνοπεριοδικά Playboy και Penthouse.
- Η Ιαπωνία είχε από την αρχή της ιστορίας της και μέχρι τον 15ο αιώνα ασταμάτητους και πολύνεκρους εμφυλίους πολέμους. Εκείνα τα χρόνια δεν μπορούσες ούτε για περίπατο να πας χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να σκοτωθείς.
- Το απολυταρχικό σύστημα διακυβέρνησης της Ιαπωνίας σπάνια ήταν δίκαιο και με συμπόνια προς τους αδύναμους. Οι ισχυροί μπορούσανε να ποδοπατάνε τους αδύναμους όποτε θέλανε και κανείς δεν μπορούσε να κάνει κάτι γι’ αυτό.
- Η Ιαπωνία παραμένει αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο μέχρι τον 17ο αιώνα και δεν θέλει σχέσεις με κανένα άλλο λαό, αποκαλώντας κάθε μη-Ιάπωνα βάρβαρο και κατώτερο. Ο μέσος Ιάπωνας ήταν τότε ξενόφοβος, μισαλλόδοξος και ρατσιστής.
1800-1899: Τα Cartoons ξεκινάνε σαν γελοιογραφίες στις ευρωπαϊκές εφημερίδες. Πέρα από την εύθυμη διάθεση που είχαν, πολλά καταλήξανε να είναι φτηνό μέσο προπαγάνδας καθώς με το χιούμορ πείθανε τον λαό να αποφεύγει ως χαζά οτιδήποτε κοροϊδεύανε.
Συγχρόνως, η κατάσταση της Ιαπωνίας άλλαξε ριζικά όταν οι άπληστες χώρες της Ευρώπης άρχισαν να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους της Άπω Ανατολής. Έχοντας μείνει ακόμα στον μεσαίωνα από άποψη τεχνολογίας και όπλων, οι χώρες που αντισταθήκανε, όπως η Κίνα και η Ινδία, πάθανε πολλές καταστροφές από τους (κατά τ’ άλλα) πολιτισμένους Δυτικούς. Οι Ιάπωνες συνθηκολογούνε και επιτρέπουνε με μαύρο δάκρυ να κάνουν οι Δυτικοί εμπόριο μαζί τους (κοινώς, στήνουν κώλο) για να αποφύγουν έναν πόλεμο που σίγουρα θα έχαναν.
Ξεκινάει μια γρήγορη «εκδυτικοποίηση» της Ιαπωνίας με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής να μπασταρδεύεται πάρα πολύ από ξενόφερτα ρούχα, έθιμα και τεχνολογικά μέσα. Ανάμεσα σε αυτά που οι Ιάπωνες πήρανε από τους Δυτικούς ήταν και η δυτική χρήση της σκιτσογραφίας. Χρησιμοποιούνε τα Manga (την λέξη που χρησιμοποιούνε για τα σκίτσα) σε περιοδικά για προπαγάνδα. Πολλοί ηγέτες χρησιμοποιούσανε την σκιτσογραφία σε αυτή την περίοδο για να εξυψώνουνε το ηθικό των κατοίκων και για να αυξάνουνε το μίσος για τους ξένους και σε ότι θεωρούσανε εχθρικό και επιζήμιο για την χώρα. Όμως πηγαίνοντας παραπέρα, τα βάζουνε και σε σχολικά βιβλία όπου έχουνε και διδακτικό ύφος (κάτι που στην Δύση δεν έγινε γιατί η σκιτσογραφία θεωρούνταν χόμπι τεμπέληδων).
Η Ιαπωνία περνάει μια περίοδο μεγάλων προσδοκιών και βαθιάς αγανάκτησης. Μέσα σε έναν αιώνα οι Δυτικοί έχουνε με την βία, εμπλακεί σε όλες τις εσωτερικές υποθέσεις της Ιαπωνίας. Για λόγους συνεργασίας και ομαλής προόδου, καταργήσανε τον θεσμό των σαμουράι, αλλοιώσανε τον παραδοσιακό τρόπο ζωής με ξενόφερτα έθιμα και ρούχα και γενικώς ταπεινώσανε την περηφάνια του μέσου Ιάπωνα. Έτοιμοι για αντεπίθεση, οι Ιάπωνες διδάσκουν την επιστροφή στο παρελθόν, την απαγόρευση των ξένων επιρροών και την απόλυτη προσήλωση στα ήθη, στα έθιμα και στην πίστη του ουράνιου αυτοκράτορά τους. Οι ηγέτες της Ιαπωνίας σκοπεύανε να δημιουργήσουνε μια ισχυρή αυτοκρατορία που θα έφτανε μέχρι την Ινδία και θα περιλάμβανε μόνο μέλη της ‘κίτρινης φυλής’. Γι’ αυτό και προετοίμαζαν ψυχολογικά τους υπηκόους τους, βομβαρδίζοντας τους με ιδανικά περηφάνιας, ρατσισμού και πολεμικής διάθεσης. Ήταν μια περίοδος που κάθε προσωπική επιθυμία έπρεπε να καταπιεστεί και οι ηγέτες υπόσχονταν μια περίοδο μεγάλης ευδαιμονίας αν αφοσιωνόταν ο καθένας στο κράτος με όλο του το είναι.
Τα υψηλά ιδανικά και τα όνειρα για έναν καλύτερο κόσμο είναι συχνό στοιχείο που έχουνε τα Anime. Αυτό το στοιχείο ξεκίνησε από την προπαγάνδα του τότε καιρού.
1900-1939: Τα κινούμενα σχέδια δημιουργούνται σαν πάντρεμα του κινηματογράφου με την σκιτσογραφία. Τα Cartoons (η λέξη που χρησιμοποιούνε οι Ευρωπαίοι για τα κινούμενα σχέδια), όπως κάθε τι καινούριο, στην αρχή ήταν άχρωμα, βουβά και κακοφτιαγμένα. Συγχρόνως, δημιουργούνται τα Anime (η λέξη που χρησιμοποιούνε σήμερα οι Ιάπωνες για τα κινούμενα σχέδια) σαν απομίμηση των δυτικών κινούμενων σχεδίων (τους έμεινε κι αυτό μαζί με τα υπόλοιπα στην εκδυτικοποίηση).
Ο σκιτσογράφος Walt Disney κάνει την διαφορά. Δίνει χρώμα, φωνή και ποιότητα στα κινούμενα σχέδια φτιάχνοντας παιδικές ταινίες που ήταν δεκαετίες μπροστά από την εποχή τους.
1940-1959: Η δεύτερη περίοδος της εξέλιξης των Anime. Ο σκιτσογράφος Osamu Tezuka δίνει τα βασικά χαρακτηριστικά στην σχεδίαση των Manga (μεγάλα μάτια, μεγάλο, ανέμελο μαλλί, δραματικές ιστορίες) βασισμένος στους χαρακτήρες του Walt Disney (ω ναι, όλοι οι χαρακτήρες των Anime έχουν προγόνους τον Μίκυ Μάους και τον Ντόναλντ Ντακ). Χρησιμοποιεί τεχνικές κίνησης και κινηματογραφικές λήψεις που κάνουν τις ιστορίες του πολύ πιο ενδιαφέροντες και αγωνιώδεις από τις ξερές, μιας λήψης ιστορίες που υπήρχαν μέχρι τότε.
Εν τω μεταξύ, το ναυτικό της Ιαπωνίας αναπτύχθηκε σε ένα από τα ισχυρότερα του κόσμου ενώ χιλιάδες ήταν αυτοί που ήταν διαθετημένοι να γίνουνε ‘καμικάζι’ και να πεθάνουνε ένδοξα πέφτοντας πάνω σε εχθρικούς στόχους (δεν υπήρχαν ακόμα τηλεκατευθυνόμενοι πύραυλοι). Η Ιαπωνία ξεκινάει το μεγαλεπήβολο σχέδιο της και συμμαχεί με την χιτλερική Γερμανία στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξεκινάει ταυτόχρονα πόλεμο με την Κίνα, την Σοβιετική Ένωση και την Αμερική και φαινομενικά είναι αήττητη… μέχρι που οι Αμερικάνοι φτιάχνουν την Ατομική Βόμβα.
Η Ιαπωνία περνάει μια περίοδο μεγάλων απογοητεύσεων και απελπισίας. Όλα τα όνειρα που κάνανε οι Ιάπωνες για μια καινούρια περίοδο ευδαιμονίας, πελαγώσανε. Οι βασικοί λόγοι ήταν:
- Χάσανε τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο
- Καταστράφηκε το τρανό ναυτικό τους, το καμάρι της περηφάνιας τους
- Η χώρα τους καταλήφθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της από ξένο εισβολέα
- Βομβαρδιστήκανε από ατομική βόμβα
- Χάσανε τον θεσμό του αυτοκράτορα, που τον είχαν σαν προστάτη της χώρας
Αυτή η κατάσταση ήταν που έκανε τα Anime να έχουν εξ’ αρχής έντονο το στοιχείο του δράματος και του θανάτου, σαν αντικατοπτρισμό της κατάστασης που επικρατούσε στην Ιαπωνία.
Η Αμερική από την άλλη, περνούσε μια περίοδο ευδαιμονίας και γι’ αυτό τα Cartoons αντικατοπτρίζανε την δικιά της κατάσταση, δηλαδή ήταν εξ’ αρχής ευχάριστα.