Με τι καρδιά, με τι πνοή,
τι πόθους και τι πάθος,
πήραμε τη ζωή μας λάθος
κι αλλάξαμε ζωή.
Γ. Σεφέρης
Τελείωσα τις προάλλες το συγκεκριμένο για δεύτερη φορά, και τότε διαπίστωσα πως δεν έχω γράψει τίποτα για αυτό. Πουθενά. Ήρθε η ώρα να εξιλεωθώ μου φαίνεται...
Αρχή του παραμυθιού, καλησπέρα σας.
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα τελευταία με το japanimation, είναι πως η συνεχή πίεση του broadcasting consortium σε συνδυασμό με την κρίση του κλάδου έχει οδηγήσει σε αναδίπλωση την βιομηχανία σε όλα τα επίπεδα. Μετά από ένα sprint 9 ετών που οφειλόταν στο άνοιγμα της Αμερικάνικης αγοράς (εν μέρει μέσω των προσπαθειών μιας χούφτας fansubbers), το 2007 αποτέλεσε το turning point για την βιομηχανία, και από τότε βλέπουμε μια ραγδαία κάμψη της παγκόσμιας ζήτησης. Αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, με κυριότερο την χρεοκοπία του Αμερικάνικου μοντέλου διάθεσης λόγω εγγενών διαρθρωτικών προβλημάτων. Τα περισσότερα anime studios είχαν στο μεταξύ ανοιχθεί επικίνδυνα, με μερικά από αυτά να δέχονται μέχρι το 50% της χρηματοδότησής τους από τους Αμερικάνους licensors. Απλά δεν περίμεναν αυτό που τους βρήκε.
Τα αποτελέσματα είναι γνωστά, με την χρεοκοπία της GENEON, την μείωση των licenses της ADV κατά 80% ανά έτος, την τρομακτική πτώση του licensing cost ανά eps, και τέλος την αφαίμαξη των producing studios από τους broadcasters στην εσωτερική αγορά για ενδογενείς λόγους. Αν βάλεις και στην εξίσωση το γεγονός πως οι Αμερικάνοι καταναλωτές αγόραζαν μέχρι πρότινος ακριβώς τα διπλάσια (!!) DVD από ότι οι Ιάπωνες (αν και το γεγονός πως τα αγόραζαν περίπου με το μισό περιθώριο κέρδους αμβλύνει σημαντικά την διαφορά), καταλαβαίνει κάποιος το μέγεθος του οικονομικού πλήγματος στην αγορά. Μια αγορά, που όπως πάντα στηριζόταν στο merchadising για να επιζήσει, και που ξαφνικά βρέθηκε μπροστά στην αδυναμία προώθησης των συμπληρωματικών προϊόντων εκτός συνόρων που είναι τόσο αναγκαία για την κερδοφορία.
Ο λόγος που τα γράφω αυτά είναι για να καταλάβουμε πως για να εγκριθεί ένα anime σαν το Kaiba σήμερα χρειάζονται νεύρα από χυτοσίδηρο και παπάρια από μπρούτζο. Ευτυχώς για εμάς, στο MADHOUSE έχουμε άτομα που πληρούν εύκολα τις παραπάνω προϋποθέσεις. Με κυριότερο τον ίδιο τον Jungo Maruta, που δεν φοβάται να τα σκάσει σε δουλειές σαν το Κemonozume...profitability be damned. Όταν άλλοι κοιτάνε τι πουλάει πιο πολλές φιγούρες, ο Maruta σκέφτεται πως αν δεν πληρώσει το Indekkusu Hōrudingusu για το Kaiba τότε θα τα βάλει από την τσέπη του. Όπως και έκανε (εν μέρει).
Κaiba το λοιπόν. Μια φορά στο τόσο (και σαφώς όχι τόσο συχνά όσο θα θέλαμε), βγαίνουν anime που μπορείς ειλικρινά να τα χαρακτηρίσεις ως έργα τέχνης. Η διαφορά ανάμεσα σε ένα καλό anime, και ένα καταπληκτικό anime συνήθως δεν βρίσκεται στις λεπτομέρειες. Βρίσκεται στον τρόπο και την ένταση με τον οποία επικοινωνεί με τον θεατή, καθώς και στο πόσο μπορεί να ξεπεράσει τα όρια της ίδιας του της φύσης ως μέσο. Σε ένα κόσμο και καιρό που η παρθενογένεση είναι νεκρή χιλιετίες, σε ένα μέσο που έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, το να καταφέρεις έστω και να αγγίξεις τα παραπάνω αποτελεί επίτευγμα. Το να τα κατακτήσεις, απλά αποτελεί θαύμα. Και το να αποτύχεις, στανταράκι από το ημίχρονο. Αρωγός και καπετάνιος σε αυτό το δύσκολο "Aim for the top" δεν είναι άλλος από τον αγαπημένο Masaaki Yuasa των Kemonozume, Cat Soup και Mind Game. Το Kaiba αποτελεί pet project του, και η επιρροή του αυτού κυρίου πάνω στο έργο είναι έκδηλη από το πρώτο frame μέχρι και τους τίτλους τέλους. Το αν απέτυχε ή όχι δεν είμαι σε θέση να το κρίνω εγώ, εξάλλου δεν έχει και κανένα νόημα. Βλέπετε, το Kaiba αποτελεί ένα από αυτά τα anime που δίνουν σε κάθε άνθρωπο διαφορετικά πράγματα , και λειτουργεί ανάλογα με τον θεατή και την διάθεσή του ως σφουγγάρι, μαυροπίνακας ή και καθρέφτης των δικών του εμπειριών, ιδεών και πεποιθήσεων. Εγώ θα περιοριστώ να σας μιλήσω για το δικό μου ταξίδι, έχετε λοιπόν υπόψιν σας πως your mileage may vary. Και στην τελική, χέστηκα για το mileage σας...ΧD
Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα, δλδ. από το artwork και το animation. Μαζί με τον πολυτάλαντο Nobutaka Ito, ο Yuasa δίνει τα ρέστα του σε αυτόν τον τίτλο, χαρίζοντας μας ένα κόσμο που απλά δεν μπορείς να βγάλεις από το μυαλό σου. Έχοντας στα χέρια τους ένα πολύ καλό budget ανά eps, καθώς και την δυνατότητα να στήσουν τα πάντα από λευκό χαρτί χωρίς φόβο και πάθος, βάζουν τα δυνατά τους για να μας καταπλήξουν. To αποτέλεσμα είναι απλά οργιώδες, και οι εικόνες σε αυτό το review αποτυγχάνουν οικτρά στο να δώσουν ακόμα και μια ιδέα για το τι αντικρίζει ο θεατής στην διάρκεια αυτής της σειράς.
Από το visualization της αλησμόνητου δημιουργικού clusterfuck της Κυβεριάδας του Λεμ στα ιλιγγιώδη οικοδομικά συμπλέγματα ενός εναλλακτικού Le Roi et l'oiseau, το Kaiba παραδίδει μαθήματα αισθητικής και μας ταξιδεύει σε ένα σύμπαν που οι μόνοι νόμοι που μπορούν να ισχύσουν είναι αυτοί της κατάπληξης αλλά και του συμβολισμού. Το cartoony look που πρωτογνωρίσαμε στο Cat Soup και είδαμε να ωριμάζει στο Mind Game βρίσκεται και πάλι εδώ, αυτή την φορά με την δύναμη να σπάσει κόκαλα σε μερικές σκηνές, λειτουργώντας ως ο χαμαιλέοντας-φρουρός της υπόθεσης. Ποτέ άλλοτε κάτι τόσο πολύχρωμο και περίεργο δεν κατάφερε να αποδώσει με αυτό τον τρόπο την μελαγχολία και τον πόνο της δυστοπίας που μας καλεί ο Yuasa να εξερευνήσουμε. Την μια στιγμή το artwork μπορεί να αποτελεί μια παιδική ζωγραφιά, και την αμέσως επόμενη μια αλληγορική μουτζούρα. Μένοντας ίδιο και απαράλλαχτο. Ο τρόπος αυτός που παίζει με τα συναισθήματα μας οπτικά ο δημιουργός είναι καταπληκτικός, αν και σχετικά δύσκολος για να τον περιγράψει ο παρών κόπανος.
Σε μερικά επεισόδια βλέπουμε το artwork να αλλάζει σε σημαντικό βαθμό, αντικατοπτρίζοντας την διαφορετικότητα του κάθε πλανήτη που επισκέπτεται ο πρωταγωνιστής. Για να δώσω ένα παράδειγμα, υπάρχει επεισόδιο που σε αρκετά σημεία νομίζεις πως το artwork έχει φτιαχτεί με το Microsoft paint (!). Οι εναλλαγές αυτές δεν είναι πολλές, αλλά ταιριάζουν απόλυτα με την αίσθηση που πρέπει να δοθεί στα σημεία που υλοποιούνται. Ξεχάστε τα φωτορεαλιστικά γραφικά και τα mainstream char designs ξεχάστε τα stock αντικείμενα, τις σκιάσεις, τους φωτισμούς. Απλά αφεθείτε στο για δέσιμο artwork του Kaiba, το οποίο ανάλογα με την υπόθεση κυμαίνεται από αφαιρετικό μέχρι οργιώδες και από χαρούμενο έως ψυχοπλακωτικό.
Το animation βρίσκεται σε πολύ καλά επίπεδα, με φρενήρεις καταδιώξεις να εναλλάσσονται με το σήμα κατατεθέν cartoony feeling και στην κίνηση των χαρακτήρων, ενώ δεν λείπει φυσικά και ο πειραματισμός με την κάμερα σε γωνίες αποστάσεις και ταχύτητες που ξεπερνούν τα ειωθότα. Για την ακρίβεια, που θάβουν τα ειωθότα, και μετά κατουράνε στον τάφο τους.
Αλλά damn, it gets F#cking better...η ηχητική επένδυση σε αυτό το anime είναι απλά απόκοσμη, μεταφέροντας και επιτείνοντας το συναίσθημα που δίνει η σειρά στον υπερθετικό βαθμό. Το ντύσιμο στον ηχητικό τομέα ακολουθεί το ίδιο μοτίβο με το artwork, δλδ συνεχής εναλλαγή ανάμεσα σε περίεργα και ψυχεδελικά πλαίσια, μέχρι να μπει στην εξίσωση το δράμα της υπόθεσης. Εκεί σοβαρεύει η μουσική, και μας δίνει μερικά από τα πιο μελαγχολικά και δυνατά συναισθηματικά κομμάτια που έχουμε ακούσει ποτέ. Ο συνδυασμός μουσικής και animation ως ενιαίο σύνολο είναι απλά flawless, και μεταφέρει το μήνυμα του δημιουργού με αποτελεσματικότητα σε σημείο σαδισμού.
Εννοείται πως το OP ("Never" by Seira Kagami) απλά owns my soul σαν μελωδία (όπως και το καταπληκτικό Tree song). Είναι τόσο δυνατά τα συναισθήματα που σου δίνει αυτή η σειρά που στην αρχή μερικών eps (όταν βλέπεις back to back) σε πιάνουν τα ζουμιά από το OP ακόμα (ή απλά εγώ είμαι μια κότα στρουμπουλή μια όμορφη πουλάδα, το ίδιο μου κάνει πείτε ότι θέλετε). Πολύ καλό και το ED της ίδιας δημιουργού (αν και τα engrish εκεί είναι λίγο χειρότερα, με αποτέλεσμα να χάνεται το feelingu). Οι voice actors δίνουν επίσης ρέστα με την αφαιρετική τους προσέγγιση στο casting, όπως επίσης και με την αντίθεση που δημιουργούν οι φωνές τους με τα οπτικά ερεθίσματα που δεχόμαστε από τα char designs.
Και περνάμε σιγά σιγά (my ass σιγά σιγά, ξέρω, απλά με έπιασε γραφοδιάρροια) στα ωραία...Το Kaiba είναι μια σειρά που δεν μπορείς να την αντιμετωπίσεις μονόπαντα σε καμία περίπτωση. Αν και τυπικά θα μπορούσε κάποιος να την μεταχειριστεί ως μια δράμα επιστημονικής φαντασίας, οι φιλοσοφικές προεκτάσεις που έχει είναι σημαντικότατες, όπως είναι και η κοινωνική κριτική που μεταφέρει. Προσθέστε στα παραπάνω και το συμβολικό επίπεδο που διαποτίζει το έργο από την αρχή μέχρι το τέλος και καταλαβαίνεται πως εδώ έχουμε το φαινόμενο transformers...more than meets the eye...
To pacing καθώς και η σκηνοθεσία της σειράς είναι υποδειγματικά, αν και δεν μπορούν να αποφύγουν μερικά λαθάκια εκτέλεσης. Το Kaiba σε πετάει απευθείας στην δράση και διατηρεί ένα μυστήριο γύρω από τον κεντρικό χαρακτήρα του σχεδόν μέχρι το τέλος της σειράς. Η προσέγγιση είναι μη γραμμική, χωρίς όμως ταυτόχρονα να φτάνουμε και σε καφρίλες όπως memento και SHnY. O θεατής μετέχει ενεργητικά στο παιχνίδι της εξιχνίασης της υπόθεσης, καθώς απαιτείται η προσοχή του για να μπορέσει να κάνει τις απαραίτητες συζεύξεις των στοιχείων του plot, ενώ ταυτόχρονα αφήνεται στον ρυθμό του πρώτου μισού του anime για να εξερευνήσει διαφορετικά στοιχεία του σύμπαντος του Yuasa. Σε αντίθεση με άλλες δουλειές που προσπαθούν να δημιουργήσουν μια αύρα μυστηρίου και πολυπλοκότητας για να ψαρέψουν την προσοχή του θεατή, το Kaiba απλά δεν τις χρειάζεται. Η υπόθεση όπως είναι στημένη είναι υπεραρκετό δόλωμα για να μπεις στο τριπάκι του, με τα όργια των τεχνικών στοιχείων του anime να σε αποτελειώνουν μέσα στο πρώτο πεντάλεπτο. Μετά την μέση το anime αλλάζει ρυθμό και ύφος, μπαίνοντας στον βασικό κύκλο της υπόθεσης γύρω από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές. Από εκεί και έπειτα, φτάνουμε μέχρι το finale με κάποιες διακυμάνσεις μέσα στο timeline της ιστορίας, και τελειώνουμε με ένα πυροτέχνημα και τον αναγκαίο πάταγο που χρειάζεται κάθε apocalyptic plot στο τέλος του.
Η υπόθεση είναι σοβαρή, τραγική ίσως, και η αντίθεση που δημιουργεί με το πρωτότυπο και αλλόκοτο artwork είναι αυτή που δίνει την τελική αίσθηση της ειρωνείας, της μελαγχολίας και του δέους στον θεατή. Το anime μπορεί να μοιάζει ακόμα και παιδικό από τις εικόνες, αλλά αυτό ακριβώς είναι και το δόλωμα μπροστά στο αγκίστρι της υπόθεσης.
Και όλα τα παραπάνω σε πρώτο επίπεδο. Γιατί από πίσω, γίνεται της πόρνης. Επειδή δεν θέλω να δώσω spoilers, θα το πάω περιγραφικά το θέμα. Στο πρώτο μισό, το anime μοιάζει πολύ με το καταπληκτικό Kino no Tabi, ενώ στο δεύτερο με το ανυπέρβλητο NGE. Υπάρχουν έντονα τα στοιχεία και οι προβληματισμοί που βρίσκουμε σε κλασσικά anime όπως τα GitS και SEL, ενώ έντονο είναι το homage στοιχείο και σε άλλες δουλειές, με τις πιο προφανείς να είναι το Metropolis του Lang και ο Μικρός Πρίγκηπας του Saint-Exupéry. Σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, τα παραπάνω στοιχεία συνδυάζονται χωρίς να κουράζουν και να βαραίνουν αναίτια το pace της σειράς.
Το Kaiba δεν είναι ηθικοπλαστικό anime, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχει κιόλας μήνυμα να δώσει. Μέσα στην δυστοπία του Yuasa ο θεατής ανακαλύπτει το πόσο οικεία αλλά και διαχρονικά είναι τα μοτίβα που προσδιορίζουν τα πάθη μας, και το πόσο αναγκαίο είναι να αλλάξουμε ρότα σε αυτό το rollercoaster που καβαλάμε. Το πρώτο μισό του anime θα σας θυμίσει τα ταξίδια της Kino, και στην ουσία αυτό είναι το κομμάτι που με συνάρπασε περισσότερο στο Kaiba. Είναι οι μικρές, προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων αυτές που ενώνουν το νήμα του μηνύματος του anime, είναι η σκληρή ματιά στην ιδιοτέλεια, στην πλεονεξία και την αδιαφορία. Είναι το κυνήγι της ευτυχίας με άδεια καραμπίνα την κοιλιοδουλεία μας. Είναι οι τύψεις που μας κυκλώνουν την νύχτα όταν είμαστε μόνοι στο κρεβάτι μας και το ρίγος του φόβου για κάτι το καινούριο, το διαφορετικό από αυτά μέσα στα οποία περιχαρακώνουμε τον εαυτό μας. Είναι όμως και η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, η θέληση για ζωή και για πραγματική ευτυχία, η πάλη για να ξεπεράσουμε τα πάθη μας.
Για να μην κατηγορηθούμε για animoλειξία, τσιμπάτε και 2 προσωπικά rants, (αν και σχετικά δευτερεύοντα imo).
Το Kaiba δεν φαίνεται στον θεατή ως επιτηδευμένο Avant Garde φρούτο που λειτουργεί έχοντας τον αυτό προσδιορισμό και ως αυτοσκοπό του. Είναι αρκετά τίμιο σε αυτό τον τομέα, φροντίζοντας να παραδώσει σχεδόν όλα αυτά που υποσχέθηκε κατά την διαδικασία του ταξιδιού μέσα σε αυτό. Στο τέλος όμως, χάνει λίγο την συνοχή του, αφήνοντας μερικά δευτερεύοντα loose ends για τον θεατή μιας και προσπαθεί να καλύψει τα πάντα ταυτόχρονα. Αυτό είναι αρκετά εμφανές στα 2 τελευταία eps, και imo ρίχνει λίγο την ποιότητά του anime ως ενιαίο σύνολο. Επίσης το NGE like turn στο τέλος μου φάνηκε λίγο βεβιασμένο.
Θα ήθελα περισσότερα σώματα και ταξίδια για το πρώτο μισό, άρα και περισσότερα επεισόδια. Το πρώτο μισό του anime ήταν αυτό που με συνάρπασε περισσότερο, ομολογουμένως εν μέρει επειδή υπήρχε το μυστήριο του πρωταγωνιστή ακόμα (που πάμε? τι γίνεται? ποιο είναι το γκομενάκι στο μενταγιόν? Γιατί όταν κατεβάζω το παντελόνι μου, όλα τα θηλυκά τσιρίζουν?) κτλ κτλ. Αλλά είναι εκεί που βλέπουμε, παίζουμε και μαθαίνουμε το εναλλακτικό σύμπαν του Kaiba, και είναι εκεί επίσης από όπου εξάγουμε τα περισσότερα στοιχεία για την κοινωνιολογική και φιλοσοφική πλευρά του συμβολισμού στο anime. Νομίζω πως η σειρά χρειαζόταν 3-4 επεισόδια ακόμα, καθαρά για να δυναμώσει αυτό το στοιχείο, και για να χρησιμοποιήσει επίσης κάποιες δυνατότητες για τους κεντρικούς χαρακτήρες (σε συνδυασμό με την μη γραμμική πλοκή) που έμειναν τελικά ανεκμετάλλευτες. Υπάρχει βέβαια η (σχετικά σωστή) αντιπρόταση πως αν μεγάλωνε περισσότερο το anime θα έχανε κάπως το edge του, και θα μπορούσε ακόμα και να καταντήσει κουραστικό (ιδίως λόγω και της ιδιαιτερότητας στην παρουσίασή του). Καταλαβαίνω αυτή την άποψη, αλλά δεν την συμμερίζομαι με τίποτα. Μακάρι να έβλεπα κάθε μέρα αυτό το artwork....XD
Σας έπρηξα τα βάρδουλα, το ξέρω...πάμε για σούμα...
Kaiba = Love. Εκτόπισε με χαρακτηριστική ευκολία το H&C από το top 10 μου, προσέφερε συγκίνηση αλλά και τροφή για σκέψη, και θεωρώ πως ψυχαγωγήθηκα ενδελεχώς, από την αρχή μέχρι (και μετά) το τέλος του anime. Σίγουρα δεν είναι για όλα τα γούστα, και τόσο τα τεχνικά στοιχεία του όσο και το ολίγον ψυχοπλακωτικό της θεματολογίας μπορεί να διώξει κόσμο, και να κάνει άλλους απλά να βαρεθούν. Οι υπόλοιποι όμως απλά βουρ, αυτή είναι η μόνη ορθολογική απάντηση.
Του δίνουμε μετά χαράς 932 από 1044 άναρθρες κραυγές ικανοποίησης.
Για προπόνηση, δοκιμάστε το OP "Never" και το καταπληκτικό "Tree song".
Edited by Kai, 15 June 2017 - 14:17.
.
