Επιτέλους, μετά από καιρό, ένα φιλμ από την ενδοχώρα της Κίνας,που δεν γίνεται κουραστικό λόγω υπέρμετρης ποσότητας "κουλτούρας". Και επίσης επιτέλους, ένα φιλμ που παρουσιάζει τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά την μεταβατική περίοδο και τα πρώτα χρόνια του κομμουνισμού, χωρίς να υπόκειται σε ανυπόστατες ωραιοποιήσεις, απόλυτα κατευθυνόμενες από το κόμμα.
Χρειάστηκε βέβαια ένας σκηνοθέτης του διαμετρήματος του Zhang Yimou ώστε να παραχθεί ένα τόσο ρεαλιστικό αποτέλεσμα, ενώ, όπως ήταν αναμενόμενο, η ταινία απαγορεύτηκε από τους κινηματογράφους της ενδοχώρας, και στον ίδιο δεν επιτρεπόταν να γυρίζει φιλμ για δύο χρόνια, γεγονότα που στα μάτια μου αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο πειστήριο του ρεαλισμού της. Ας τη δούμε όμως αναλυτικά.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το σενάριο βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Yu Hua, ο οποίος μετά την διανομή της παραγωγής στις Η.Π.Α (Σημ 1) και την απαγόρευση στην Κίνα, έγινε απευθείας διάσημος. Η ιστορία ξεκινάει στην προεπαναστατική Κίνα της δεκαετίας του '40, με τον Xu Fugui να ξημεροβραδιάζεται σε μία λέσχη τυχερών παιγνίων, όπου από τη μία του φέρονται σαν βασιλιά και από την άλλη τον απομυζούν από κάθε ίχνος περιουσίας, η οποία ουσιαστικά ανήκει στον πατέρα του. Η γυναίκα του, Jiazhen, τον παρακαλά συνεχώς να σταματήσει να σπαταλάει το βιος της οικογένειας του και να ασχοληθεί με την ίδια που είναι έγκυος και την κόρη τους, αλλά μάταια. Λίγο αργότερα χάνει το αρχοντικό που κατοικεί μαζί τους και με τους γονείς του, από τον Long Er, έναν τακτικό συμπαίκτη του και η γυναίκα του τον εγκαταλείπει.
Ο ίδιος, αν και ταλαντούχος και σχετικά διάσημος τραγουδιστής, αναγκάζεται να δημιουργήσει έναν περιπλανώμενο θίασο θεάτρου σκιών, μαζί με έναν φίλο του, τον Chunsheng, για να βγάλει τα προς το ζην, ενώ καταφέρνει τελικώς να επανενωθεί με την οικογένεια του, υποσχόμενος αλλάξει εντελώς τον τρόπο ζωής του. Την περίοδο εκείνη αρχίζει η κινέζικη επανάσταση και οι δύο φίλοι επιτάσσονται από την Kuomintang για να πολεμήσουν ενάντια στους επαναστάτες. Κατά τη διάρκεια του πολέμου αιχμαλωτίζονται από τον στρατό του Μάο και υπηρετούν παρουσιάζοντας την παράσταση τους στους στρατιώτες. Τελικώς, καταφέρνει να γυρίσει στην πόλη του, όπου ξαναβρίσκει την οικογένεια του, με την Jiazhen να διανέμει κατ'οίκον νερό για να θρέψει την κόρη του, Fengxia, η οποία εξαιτίας πυρετού είναι μουγκή και μερικώς κουφή και τον γιο του, Youqing.
Οι κομμουνιστές έχουν πλέον επικρατήσει και η οικογένεια προσπαθεί να ακολουθεί κατά γράμμα τις οδηγίες του κόμματος, όντες σωστοί πολίτες και εργάτες. Σε μία τραγικά ειρωνική στιγμή, ο Long Er καταδικάζεται σε θάνατο, κατηγορούμενος ως αντεπαναστάτης, λόγω της περιουσίας που κατείχε.
Στη συνέχεια παρακολουθούμε την ιστορία της οικογένειας κατά την περίοδο του Μεγάλου Άλματος Προς Τα Εμπρός και της Πολιτιστικής Επανάστασης, η οποία περιστοιχίζεται από δυστυχία, καθώς τα μέλη της αντιμετωπίζουν συνεχείς αντιξοότητες, ενώ παράλληλα συνειδητοποιούν πως το καινούριο πολίτευμα μπορεί να είναι τόσο άδικο και διεφθαρμένο, όσο και το προηγούμενο. Τις λεπτομέρειες όμως, θα σας αφήσω να τις παρακολουθήσετε μόνοι σας.
ΑΝΑΛΥΣΗ
Σκηνοθέτης της ταινίας, όπως προείπαμε, ο Zhang Yimou, σε ένα από τα αριστουργήματα του. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα πολιτικό φιλμ, με τα σχόλια του δημιουργού να αναδεικνύονται μέσω ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων.Είναι φανερό πως θέλει να καταδείξει ότι οι πολιτικές της χώρας πλήγωσαν τον λαό της, με την κυβέρνηση να αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ως πιόνια, των οποίων η θυσία ωχριά μπροστά στους στόχους της. Ακόμα ένα στοιχείο που παρουσιάζει είναι πως η ιδεολογία δεν μπορεί να παρέχει ανακούφιση σε σοβαρά προσωπικά και οικογενειακά προβλήματα, όπως π.χ. ο θάνατος ενός συγγενικού μέλους. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε πως η οπτική του απέναντι στο κόμμα και τις πολιτικές του είναι σκληρή και αμείλικτη
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τρόπος που χρησιμοποιεί τους πρωταγωνιστές του για να εξελίξει την ιστορία: Τον Xu Fugui για να δείξει την ροή των γεγονότων της ιστορίας και την Jiazhen τα συναισθήματα των ανθρώπων κατά τη διάρκεια των γεγονότων αυτών.
Ως Xu Fugui o Ge You, ο οποίος δίνει μια εκπληκτική παράσταση. Αναμφίβολα πρέπει να του δοθούν εύσημα για τον τρόπο που μεταχειρίζεται έναν χαρακτήρα, ο οποίος μετατρέπεται από κακομαθημένο πλουσιόπαιδο, εθισμένο στον τζόγο, σε μεροκαματιάρη, σε στρατιώτη, σε οικογενειάρχη και τελικώς σε υπόδειγμα πολίτη. Δύσκολο εγχείρημα, το οποίο φέρνει σε πέρας με απόλυτη επιτυχία. Εξαιρετικές και οι κωμικές του στιγμές, οι οποίες είναι λίγες αλλά αξιομνημόνευτες. Δεν ήταν καθόλου τυχαία η βράβευση του ως καλύτερου ηθοποιού στις Κάνες για την παρούσα ταινία
Ως Jiazhen η Gong Li, σε μια ακόμα εξαιρετική παρουσία. Τα συναισθήματα που εκφράζει είναι ως επί το πλείστον αρνητικά, με τον χαρακτήρα της να ακροβατεί ανάμεσα σε απογοήτευση, θλίψη και θυμό, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Στη παρουσίαση αυτών των συναισθημάτων όμως, είναι που έγκειται και το ταλέντο της, μιας και πάντοτε κατάφερνε να είναι άκρως πειστική σε ανάλογους ρόλους. Στον χαρακτήρα της αντικατοπτρίζεται η πικρία που θέλει να αποδώσει ο σκηνοθέτης απέναντι στο πολίτευμα.
Να αναφέρουμε επίσης πως η χημεία ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές, οι οποίοι είχαν ξαναπαίξει μαζί στο Farewell my concubine, είναι φανερή και ένα από τα μεγάλα ατού της ταινίας.
Γενικότερα, μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για εξαιρετική παραγωγή, με άριστο σενάριο και σκηνοθεσία και πολύ καλές ερμηνείες, κυρίως από τους δύο πρωταγωνιστές. Οι δύο εκ διαμέτρου αντίθετες απεικονίσεις της Κίνας (πριν και μετά την επικράτηση του κομμουνισμού), είναι πραγματικά ρεαλιστικές, ενώ μεγάλη προσοχή έχει δοθεί στις λεπτομέρειες της καθημερινότητας.
Φανερά βέβαια ο σκηνοθέτης στρέφεται εναντίον του κομμουνισμού, αν και είναι δύσκολο κάποιος που δεν έχει ζήσει στην χώρα να καταλήξει για το αν όντως έχει δίκιο στην κριτική του.
Κλείνοντας πιστεύω πως πρόκειται για ένα φιλμ που θα απολαύσουν οι οπαδοί των κοινωνικών, δραματικών και πολιτικών παραγωγών.
Για μια ελαφρώς πιο αναλυτική περιγραφή εδώ:
